Prawa przysługują dzieciom nie dlatego, że tak chcieli dorośli, ale z racji ich człowieczeństwa. Prawa dziecka, będąc prawami człowieka, są przyrodzone, powszechne i niezbywalne.
Konwencja o Prawach Dziecka ustanawia status dziecka oparty na następujących założeniach:
- Dziecko jest samodzielnym podmiotem, ale ze względu na swoją niedojrzałość psychiczną i fizyczną wymaga szczególnej opieki i ochrony prawnej,
- Dziecko, jako istota ludzka, wymaga poszanowania jego tożsamości, godności
i prywatności, - Rodzina jest najlepszym środowiskiem wychowania dziecka,
- Państwo ma wspierać rodzinę, a nie wyręczać ją w jej funkcjach.
Prawa dziecka można sklasyfikować, jako prawa i wolności osobiste, socjalne, kulturalne i polityczne:
Prawa i wolności osobiste:
- prawo do życia i rozwoju,
- prawo do tożsamości i identyczności (nazwisko, imię, obywatelstwo, wiedza o własnym pochodzeniu),
- prawo do swobody myśli, sumienia i wyznania,
- prawo do wyrażania własnych poglądów i występowania w sprawach dziecka,
w postępowaniu administracyjnym i sądowym, - prawo do wychowywania w rodzinie i kontaktów z rodzicami w przypadku rozłączenia z nimi,
- prawo do wolności od przemocy fizycznej lub psychicznej, wyzysku, nadużyć seksualnych i wszelkiego okrucieństwa,
- prawo nierekrutowania do wojska poniżej 15 roku życia.
Prawa socjalne:
- prawo do odpowiedniego standardu życia,
- prawo do ochrony zdrowia,
- prawo do zabezpieczenia socjalnego,
- prawo do wypoczynku i czasu wolnego.
Prawa kulturalne:
- prawo do nauki,
- prawo do korzystania z dóbr kultury,
- prawo do informacji,
- prawo do znajomości swoich praw.
Prawa polityczne:
- prawo stowarzyszania się i zgromadzeń w celach pokojowych.